Świadczenia ze składek („Kuroniówka” – Arbeistlosengeld-I).

Każdy zatrudniony w Niemczech na umowę o prace płaci składki do ubezpieczenia od bezrobocia (Arbeitslosenversicherung). O ile osiągnie się odpowiednie okresy składkowe i straci prace, nalezą się między innymi świadczenia pieniężne z tytułu bezrobocia.

Przeważnie wymagane jest zatrudnienie i wynikające z niego okresy składkowe (uwaga: lub okresy za takie uznawane!) przez przynajmniej łącznie 12 miesięcy w przeciągu ostatnich 30 miesięcy przed utratą pracy i zgłoszeniem się do niemieckiego urzędu pracy. O ile ktoś wykorzysta świadczenie, to okresy składkowe do momentu rozpoczęcia pobierania świadczenia nie są uwzględniane w ramach wniosków po ponownej utracie pracy.

Uznawane są również okresy składkowe z innych państw Unii Europejskiej.

Świadczenie Arbeitslosengeld-I otrzymuje się:

• 6 miesięcy jeśli okresy składkowe wynoszą przynajmniej 12 miesięcy w przeciągu ostatnich 5 lat wstecz od straty pracy i zgłoszenia się w niemieckim urzędzie pracy,
• 8 miesięcy jeśli okresy składkowe wynoszą przynajmniej 16 miesięcy w przeciągu ostatnich 5 lat wstecz od straty pracy i zgłoszenia się w niemieckim urzędzie pracy,
• 10 miesięcy jeśli okresy składkowe wynoszą przynajmniej 20 miesięcy w przeciągu ostatnich 5 lat wstecz od straty pracy i zgłoszenia się w niemieckim urzędzie pracy,
• 12 miesięcy jeśli okresy składkowe wynoszą przynajmniej 24 miesiące w przeciągu ostatnich 5 lat wstecz od straty pracy i zgłoszenia się w niemieckim urzędzie pracy.

Osobom po 50 roku życia Arbeitslosengeld-I może być wypłacany nawet do 24 miesięcy.

Ważne jest osobiste zgłoszenie się petenta do niemieckiego urzędu pracy – Bundesagentur für Arbeit – jako bezrobotny i szukający pracy oraz złożenie wniosku. Osobiste zgłoszenie się może mieć miejsce na 3 miesiące przed utratą pracy. Powiadomienie o utracie miejsca pracy w związku z upływem czasu, na jaką została zawarta umowa na czas określony.

Aby mieć prawo do Arbeitslosengeld-I trzeba przejawiać wole podjęcia pracy i być dostępnym dla rynku pracy.

W ramach woli do podjęcia pracy istotne jest przede wszystkim wypełnianie zobowiązań z tzw. Eingliederunsgvereinbarung (regularne pisanie podań o prace, udział w szkoleniach itd.)

Istotne dla osób z Polski jest przede wszystkim wymóg bycia dostępnym dla rynku pracy. Oznacza to, ze trzeba być w stanie reagować na terminy z niemieckiego urzędu pracy i oferty pracy przekazywane przez niemiecki urząd pracy najpóźniej na drugi dzień po otrzymaniu odpowiedniego zaproszenia/wezwania. Z przepisów wykonawczych wynika, że w związku z tym nie wolno oddalać się od miejsca zamieszkania na odległość, która nie pozwałaby na nocleg w tym miejscu zamieszkania. O ile ktoś n. p. jeździ regularnie na kilka dni do Polski lub spędza tam dłuższe okresy świadczenie możne zostać zniesione (również wstecz!).

Według decyzji Federalnego Sadu Konstytucyjnego z roku 1999 i Federalnego Trybunału do Spraw Socjalnych z roku 2009 świadczenia należą się osobom z terenów przygranicznych, mieszkających do 75 minut drogi od najbliższego niemieckiego urzędu pracy.

Czym innym jest eksport świadczenia do Polski, czyli wypłata świadczenia dla osób przebywających w Polsce oddalonych więcej, niż 75 minut drogi od najbliższego niemieckiego urzędu pracy. Jest to możliwe, jeśli ktoś zgłosi się jako bezrobotny i szukający pracy i będzie do dyspozycji urzędu w sensie reakcji na zaproszenia/wezwania urzędu miejsca zamieszkania w Niemczech przez przynajmniej 4 tygodnie i po wyjeździe do Polski zgłosi się niezwłocznie w miejscowym polskim urzędzie pracy. Świadczenie jest wypłacane w takim wypadku 3 miesiące, okres wypłaty może być przedłużony do 6 miesięcy.

Jeśli ktoś zachoruje w okresie pobierania Arbeitslosengeld-I, należy mu się do okresu 6 tygodni od początku chorobowego kontynuacja świadczenia Arbeitslosengeld-I.

Można pracować podczas pobierania świadczenia Arbeitslosengeld-I jeśli praca nie przekroczy 15 godzin tygodniowo. O ile pracowało się na dwa etaty, to utrata tego, z którego odprowadzane są składki na ubezpieczenia socjalne (czyli przy zarobkach powyżej 450,00 € miesięcznie) prowadzi do świadczenia Arbeitslosengeld-I również wtedy, kiedy drugi etat jest wciąż utrzymany, nawet jeśli przekracza on 15 godziny tygodniowo. Granica 15 godziny tyczy się tym samym pracy etatowej podejmowanej po powstaniu prawa do pobierania Arbeitslosengeld-I. Inaczej jest z pracą na własnej działalności – tutaj granica 15 godzin obowiązuje niezależnie od momentu rozpoczęcia własnej działalności.

Pobierając świadczenie Arbeitslosengeld-I, można zarabiać do 165,00 € netto miesięcznie, co nie redukuje wysokości świadczenia Arbeitslosengeld-I.

O ile ktoś w ciągu ostatnich 18 miesięcy przed powstaniem prawa do ubiegania się o Arbeitslosengeld-I przepracował 12 miesięcy w zakresie nie większym, niż 15 godzin dziennie, to będzie mógł dalej zarabiać w tym samym czasie, w którym będzie pobierał Arbeitslosengeld-I, do wysokości średniej zarobków z tej pracy z ostatnich 12 miesięcy przed powstaniem prawa do Arbeitslosengeld-I.

Wysokość świadczenia Arbeitslosengeld-I oblicza się na podstawie średniego dochodu brutto z ostatnich 12 miesięcy przed powstaniem roszczenia (czyli m.in. utraty pracy i osobistego zgłoszenia się do Agentur fur Arbeit). Ten dzielony jest przez 365 dni. Od wyniku odejmowane 20% na poczet płaconych podatków i składek. Z reszty po odjęciu podatków i składek, wypłacane jest 60% w przypadku osób bez dzieci i 67% w przypadku osób z dziećmi. Uznawane są dzieci tylko małżonki lub małżonka talk samo jak własne, lecz nie dzieci partnerki życiowej lub partnera życiowego. Jeśli dzieci się kształcą, mogą być uznawane w ramach przepisów dot. Arbeitslosengeld-I do 25. roku życia.

Do obliczania wysokości świadczenia liczą się tylko rozliczone okresy. Jeśli ktoś pracował przez 6 miesięcy w przeciągu ostatnich 12 miesięcy przed powstaniem prawa do pobierania Arbeitslosengeld-I to dochód z tych 6 miesięcy będzie dzielony przez 365 dni. Dochód osiągnięty w innych krajach Unii Europejskiej musi być również uwzględniony.

Świadczenie jest skracane o okresy, za które płacona jest pensja lub dni urlopu, za który dostaje się ekwiwalent za urlop. Tzn. że jeśli świadczenie było wypłacone za styczeń danego roku i pracodawca wypłaci później za ten okres pensje, trzeba będzie świadczenie za ten okres zwrócić. Podobnie będzie, jeśli odprawa będzie w pełni odpowiadała pensji, jaka pracodawca musiałby w ramach wyroku przed sądem pracy wypłacić (n. p. pracodawca musiałby wypłacić postojowe za trzy miesiące i odprawa odpowiada pensji za trzy miesiące), chyba że taka wysokość odprawy wynika z innych okoliczności (n.p. w przeciwnym razie prawdopodobnemu odszkodowaniu za dyskryminacje).

Świadczenie ulegnie skróceniu o 6 do 12 tygodni, o ile pracownik straci pracę z własnej winy. Będzie tak jeśli zostanie zwolniony z pracy z powodów dyscyplinarnych, niezależnie czy w trybie natychmiastowym, czy z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Nie odgrywa tu roli fakt wniesienia pozwu przeciw takiemu wypowiedzeniu, choć może taki pozew doprowadzić do uniknięcia sprawdzania powodu zwolnienia przez niemiecki urząd pracy (Bundesagentur für Arbeit). Za utratę miejsca pracy z własnej winy jest często uznawane zwolnienie złożone przez pracownika lub podpisanie zakończenia umowy za porozumieniem stron (niem. Aufhebungsvertrag), chyba że pracownik mógł powoływać się na odpowiednie naruszenie warunków umowy i prawa pracy przez pracodawcę. Jest wiele wyjątków od tej reguły, tak że często opłaca się kontakt z adwokatem w celu ustalenia, czy można powołać się na taki wyjątek i nie tracić świadczenia na ten okres.